Choinka w kulturze polskiej : symbolika drzewka i ozdób
Bożonarodzeniowa choinka i jej ozdoby są znakami symbolicznymi o wieloplanowych sensach, różnorodnej motywacji i funkcjach. Współczesny Polak przypisuje im przede wszystkim funkcje estetyczne. Jednakże odgrywają one również rolę przedmiotów o funkcji religijnej, w pierwszym rzędzie związanych z chrześcijaństwem, gdyż świąteczna jodełka stała się symbolem narodzenia Chrystusa oraz rajskich drzew. Zwyczaj
choinki powstał zarazem z ludowych obyczajów o funkcji magicznej, dlatego świąteczna jodełka i jej detale zachowały i tę najbardziej archaiczną funkcję. Jest więc choinka drzewkiem ofiarowanym Bogu i przodkom w zamian za błogosławieństwo, urodzaj, obfitość, zdrowie i szczęście w miłości. Chroni dom i jego mieszkańców przed działaniem złych duchów. Ubrane zielone drzewko staje się więc jedną z licznych w kulturze europejskiej i pozaeuropejskiej konkretyzacji drzewa kosmicznego i drzewa życia. Te i wiele innych znaczeń opisuje autorka w książce-leksykonie symboliki choinkowej.Książka rekonstruuje sposób potocznego myślenia współczesnego Polaka przez pryzmat jego wyobrażenia bożonarodzeniowej choinki wedle zasady: "pokaż mi swoją choinkę, a powiem Ci, kim jesteś". Pisząc o tradycyjnej i współczesnej choince, odtworzono więc nie tylko obraz choinki, ale także portret jej kreatora, skupiając się na zasadniczym dla humanisty zagadnieniu: jakimi wartościami kieruje się współczesny Polak, definiując swoje miejsce w świecie.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Katarzyna Smyk. |
Hasła: | Boże Narodzenie - etnografia - Polska Choinka - symbolika - Polska Ozdoby choinkowe - Polska Obyczaje - Polska |
Adres wydawniczy: | Kraków : "Universitas" , 2009. |
Opis fizyczny: | 282 s., [13] s. tabl. kolor. ; 24 cm. |
Uwagi: | Bibliogr. Indeksy. Streszcz. ang. |
Skocz do: | Dodaj recenzje, komentarz |
- WSTĘP
- Rozdział I
- BOŻONARODZENIOWA CHOINKA – ZNACZENIE SŁOWA I DZIEJE ZWYCZAJU
- 1. Choinka – znaczenie i historia wyrazu
- 2. Pochodzenie i dzieje zwyczaju
- 3. Podłaźniki, światy i pająki poprzednikami polskiej choinki
- Rozdział II
- BOŻONARODZENIOWA CHOINKA JAKO KULTUROWY MAKROZNAK
- 1. Nazwy choinki
- 2. Legendowe pierwowzory
- 3. Wigilijna kreacja choinki
- 3.1. W zimowym czasie przejścia
- 3.2. W promieniującym centrum
- 3.3. Choinka ubrana jak choinka
- 4. Choinkowa kreacja świata
- 4.1. Bogata i święta
- 4.2. Domowa oś świata
- 4.3. Świąteczne kontinuum
- 5. Podstawowe składniki choinki: drzewko i ozdoby
- Rozdział III
- O SYMBOLICE DRZEWKA
- 1. Z lasu do domu
- 2. Wieczna rajska zieloność
- 3. Jak oś świata
- 4. Wierzchołek – źródłem
- Rozdział IV
- O SYMBOLICE OZDÓB CHOINKOWYCH
- Wprowadzenie
- IV.1. Światło choinkowe
- 1. Świeczki i światełka elektryczne
- 2. Gwiazda
- 3. Księżyce
- 4. Sople
- IV.2. Ozdoby sferyczne
- 1. Kolistość i kulistość
- 2. Łańcuch
- IV.3. Ozdoby zoomorficzne
- 1. Zwierzęta i ptaki domowe
- 2. Ptaki i zwierzęta spoza gospodarstwa
- 3. O symbolice choinkowego jajka
- IV.4. Ozdoby roślinne i floromorficzne
- 1. Owoce
- 1.1. Jabłka
- 1.2. Orzechy
- 1.3. Szyszki
- 1.4. Żołędzie
- 2. Grzybki
- 3. Kwiaty
- IV.5. Pożywienie
- 1. Słodycze
- 2. Ciastka
- 3. Cukierki
- IV.6. Ozdoby antropomorficzne
- 1. Anioły i aniołki
- 2. Święty Mikołaj i krasnoludki
- 3. Ludzie
- 4. Serca
- Rozdział V
- CHOINKA WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE POLSKIEJ
- Zakończenie
- BIBLIOGRAFIA
- ŹRÓDŁA I OPRACOWANIA
- MATERIAŁY WŁASNE
- INDEKS OSÓB
- INDEKS PRZEDMIOTOWY
- SUMMARY
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)